Phê duyệt Đề án chuyển đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán

1. Bối cảnh và lý do chuyển đổi

Ngày 06/10/2025, Bộ Tài chính chính thức phê duyệt Đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán” thông qua Quyết định số 3389/QĐ-BTC. Đây là một bước ngoặt quan trọng, đánh dấu sự thay đổi căn bản trong cách quản lý thuế đối với hàng triệu hộ kinh doanh trên cả nước.

Trong nhiều năm qua, thuế khoán đã giúp hàng ngàn hộ kinh doanh nhỏ giảm bớt gánh nặng hành chính, đơn giản hóa nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai cho thấy cơ chế này không còn phù hợp với nhịp phát triển kinh tế hiện nay.

Cụ thể:

• Doanh thu thực tế khó xác định, dẫn đến tình trạng thất thu thuế và bất công giữa các hộ kinh doanh. Một số hộ kinh doanh thực sự hoạt động bài bản vẫn phải nộp theo mức khoán cố định, trong khi những hộ khác với doanh thu tương đương lại dễ “né” thuế hơn.
  
• Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý thuế còn hạn chế, khiến công tác giám sát và minh bạch dữ liệu gặp khó khăn.
  
• Khoảng cách nghĩa vụ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ ngày càng lớn, tạo ra môi trường kinh doanh không hoàn toàn công bằng, ảnh hưởng đến cạnh tranh và phát triển bền vững.

Trước những hạn chế này, giải pháp chuyển đổi từ thuế khoán sang mô hình tự khai – tự nộp không chỉ là yêu cầu tất yếu, mà còn là cơ hội để ngành thuế nâng cao minh bạch, công bằng và hiện đại hóa cách thức quản lý, đồng thời giúp hộ kinh doanh từng bước hội nhập với chuẩn mực quản lý thuế hiện đại của doanh nghiệp.

2. Mục tiêu tổng quát của Đề án

Theo Quyết định 3389/QĐ-BTC, mục tiêu của Đề án là:

“Hiện đại hóa công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, xóa bỏ thuế khoán, thiết lập môi trường kinh doanh bình đẳng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và chuyển đổi số; giảm chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cho phát triển kinh tế tư nhân.”

Nói cách khác, Đề án này không chỉ thay đổi cách tính và quản lý thuế, mà còn hướng đến nâng cấp toàn bộ hệ sinh thái quản lý thuế theo hướng số hóa và lấy người nộp thuế làm trung tâm.

3. Thời điểm thực hiện và định hướng chính

Theo kế hoạch, từ ngày 01/01/2026, thuế khoán sẽ chính thức bị xóa bỏ. Toàn bộ hộ kinh doanh sẽ chuyển sang cơ chế tự khai – tự nộp, tương tự như doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Để triển khai hiệu quả, Bộ Tài chính đặt ra 4 định hướng trọng tâm:

1. Chuyển đổi toàn diện mô hình thuế từ khoán sang kê khai, tạo sự minh bạch trong mọi hoạt động kinh doanh.
2. Đơn giản hóa thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ ít nhất 30%, giúp hộ kinh doanh tập trung phát triển kinh doanh thay vì lo thủ tục thuế.
3. Đẩy mạnh chuyển đổi số, đưa 100% thủ tục thuế của hộ kinh doanh lên môi trường điện tử, từ kê khai, nộp thuế đến tra cứu thông tin.
4. Tạo môi trường cạnh tranh công bằng, khuyến khích hộ kinh doanh phát triển minh bạch, bền vững, nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh.

Điều này đồng nghĩa: các hộ kinh doanh sẽ bước vào một kỷ nguyên quản lý thuế hiện đại, với dữ liệu minh bạch, công cụ hỗ trợ điện tử, và môi trường cạnh tranh công bằng hơn.

4. Các mục tiêu cụ thể đến năm 2026

Như đã đề cập, từ ngày 01/01/2026, thuế khoán sẽ chính thức bị xóa bỏ, đánh dấu bước chuyển quan trọng từ cơ chế ấn định sang tự khai – tự nộp. Đây không chỉ là một thay đổi thủ tục mà còn là sự chuyển dịch văn hóa quản lý thuế, từ “quản lý theo ước tính” sang “quản lý dựa trên dữ liệu thực tế”.

Bộ Tài chính đã định hướng 4 trụ cột quan trọng:

1. Chuyển đổi toàn diện mô hình thuế: Tất cả hộ kinh doanh sẽ kê khai doanh thu, chi phí và thu nhập chịu thuế theo thực tế, giảm rủi ro thất thu và tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng với doanh nghiệp.
2. Đơn giản hóa thủ tục hành chính: Mục tiêu cắt giảm ít nhất 30% thủ tục và chi phí tuân thủ, giúp hộ kinh doanh tập trung vào hoạt động kinh doanh thay vì thủ tục giấy tờ.
3. Đẩy mạnh chuyển đổi số: 100% kê khai, nộp thuế và tra cứu thông tin được thực hiện qua cổng điện tử, đảm bảo minh bạch và thuận tiện cho người nộp thuế.
4. Khuyến khích minh bạch, phát triển bền vững: Môi trường thuế công bằng giúp các hộ kinh doanh xây dựng uy tín, mở rộng quy mô và sẵn sàng hội nhập kinh tế hiện đại.

Những định hướng này không chỉ là yêu cầu bắt buộc, mà còn là cơ hội vàng để các hộ kinh doanh nâng cấp quản lý, tiếp cận công nghệ số và xây dựng nền tảng phát triển dài hạn.

5. Doanh nghiệp và hộ kinh doanh cần hiểu gì về thay đổi này?

5.1. Về nghĩa vụ kê khai – nộp thuế

Từ năm 2026, hộ kinh doanh sẽ tự khai, tự nộp thuế định kỳ, thay vì cơ quan thuế ấn định mức khoán như trước.
Việc kê khai sẽ thực hiện hoàn toàn trực tuyến qua cổng điện tử của cơ quan thuế, tương tự doanh nghiệp.

5.2. Về sổ sách và chứng từ

Hộ kinh doanh cần mở sổ kế toán, lưu giữ hóa đơn, chứng từ thu – chi để xác định thu nhập chịu thuế.
Các Thông tư kế toán như Thông tư 88/2021/TT-BTC và Thông tư 132/2018/TT-BTC sẽ được sửa đổi, bổ sung nhằm đơn giản hóa quy trình ghi chép và báo cáo.

5.3. Về hóa đơn điện tử

Theo lộ trình, mọi hộ kinh doanh phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, giúp minh bạch doanh thu và thuận tiện cho công tác quản lý.
Đây là bước đệm quan trọng để ngành thuế quản lý dựa trên dữ liệu thật, thay vì ước tính hoặc khoán.

6. Tác động đối với doanh nghiệp và hộ kinh doanh

Chuyển đổi mô hình thuế từ khoán sang tự khai – tự nộp không chỉ là thách thức, mà còn mở ra nhiều cơ hội:

6.1. Đối với hộ kinh doanh

• Minh bạch hóa hoạt động tài chính: Hộ kinh doanh dễ dàng chứng minh doanh thu, chi phí và thu nhập chịu thuế.
• Dễ dàng tiếp cận vốn và mở rộng quy mô: Dữ liệu minh bạch giúp ngân hàng và đối tác đánh giá năng lực tài chính chính xác.
• Giảm rủi ro xử phạt: Hộ kinh doanh được hướng dẫn chi tiết, có công cụ hỗ trợ điện tử, giảm sai sót trong kê khai và nộp thuế.
• Nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh: Hộ kinh doanh được công nhận vị thế tương tự doanh nghiệp nhỏ, tạo cơ hội hợp tác và phát triển bền vững.

6.2. Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa

• Tạo sân chơi công bằng: Khi hộ kinh doanh không còn được hưởng lợi từ cơ chế khoán, cạnh tranh trở nên minh bạch hơn.
• Giảm tình trạng chuyển đổi hình thức kinh doanh để né thuế: Thị trường trở nên ổn định, công bằng và đáng tin cậy.

6.3. Đối với cơ quan quản lý

• Tăng hiệu quả quản lý và chống thất thu: Nhờ dữ liệu số, cơ quan thuế kiểm soát chính xác doanh thu và nghĩa vụ thuế.
• Giảm áp lực hành chính: Nhân lực có thể tập trung vào phân tích dữ liệu và hậu kiểm, thay vì xử lý thủ tục thủ công.

Nhìn chung, chuyển đổi mô hình thuế là cơ hội nâng cấp hệ thống quản lý, đồng thời mở ra môi trường kinh doanh minh bạch, chuyên nghiệp hơn cho cả hộ kinh doanh và doanh nghiệp.

7. Mô hình quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh

BẢNG: MÔ HÌNH QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ, CÁ NHÂN KINH DOANH

Tiêu chí	Nhóm 1Doanh thu ≤ 200 triệu	Nhóm 2200 triệu < DT ≤ 3 tỷ	Nhóm 3 Doanh thu > 3 tỷ
Thuế GTGT	Không phải nộp	– Theo phương pháp trực tiếp theo % doanh thu)Thuế GTGT phải nộp = Doanh thu x Tỷ lệ %- Tự nguyện đăng ký áp dụng pp khấu trừ nếu đủ điều kiệnThuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ	– Bắt buộc áp dụng khấu trừThuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ
Thuế TNCN	Không phải nộp	Tính theo tỷ lệ % trên doanh thu theo từng ngành nghềSố thuế TNCN phải nộp = Doanh thu x Tỷ lệ %	Tính trên thu nhập tính thuế x 17%(Thu nhập tính thuế = Doanh thu – chi phí hợp lý)
Trách nhiệm kê khai doanh thu	Kê khai 2 lần/năm (đầu/ giữa năm và cuối năm) để xác định nghĩa vụ thuế	Kê khai theo quý (4 lần/năm) + quyết toán năm	Kê khai theo tháng (nếu có doanh thu năm trên 50 tỷ) hoặc quý, quyết toán năm
Hóa đơn	Khuyến khích dùng hóa đơn điện tử có mã (trong giao dịch với người tiêu dùng)	Bắt buộc dùng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền nếu DT > 1 tỷ và có hoạt động kinh doanh bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng;	Bắt buộc dùng hóa đơn điện tử có mã hoặc HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền
Sổ kế toán	Ghi chép đơn giản (được hỗ trợ phần mềm đơn giản miễn phí)	Sổ kế toán đơn giản, phần mềm miễn phí	Bắt buộc theo chế độ kế toán của DN siêu nhỏ hoặc DN vừa
Tài khoản ngân hàng	Không bắt buộc	Bắt buộc mở tài khoản riêng phục vụ kinh doanh	Bắt buộc mở tài khoản riêng phục vụ kinh doanh
Chuyển đổi pp tính thuế	Không áp dụng	Nếu DT > 3 tỷ trong 2 năm liên tục → áp dụng như nhóm 3 từ năm sau	Áp dụng như DN. Được khấu trừ thuế GTGT đầu vào từ kỳ đầu tiên
Kinh doanh qua nền tảng TMĐT	Nếu sàn có chức năng thanh toán:– Sàn khấu trừ, kê khai và nộp thay thuế GTGT, TNCN theo tỷ lệ % trên doanh thu- Nếu DT cuối năm < 200tr, được xử lý hoàn nộp thừa thuế đã nộp thayNếu sàn không có chức năng thanh toán:– Cá nhân phải tự kê khai, nộp thuế theo từng lần phát sinh, tháng hoặc quý	Nếu sàn có chức năng thanh toán:– Sàn khấu trừ, kê khai và nộp thay thuế GTGT, TNCN theo tỷ lệ % trên doanh thu- Nếu DT cuối năm < 200tr, được xử lý hoàn nộp thừa thuế đã nộp thayNếu sàn không có chức năng thanh toán:– Cá nhân phải tự kê khai, nộp thuế theo từng lần phát sinh, tháng hoặc quý	Nếu sàn có chức năng thanh toán:– Sàn khấu trừ, kê khai và nộp thay thuế GTGT, TNCN theo tỷ lệ % trên doanh thu- Nếu DT cuối năm < 200tr được xử lý hoàn nộp thừa thuế đã nộp thayNếu sàn không có chức năng thanh toán:– Cá nhân phải tự kê khai, nộp thuế theo từng lần phát sinh, tháng hoặc quý
Hỗ trợ từ cơ quan nhà nước	– Miễn phí phần mềm kế toán- Hỗ trợ sử dụng hóa đơn điện tử- Tư vấn pháp lý	– Miễn phí phần mềm kế toán- Hỗ trợ sử dụng hóa đơn điện tử- Tư vấn pháp lý	– Miễn phí phần mềm kế toán- Hỗ trợ sử dụng hóa đơn điện tử- Tư vấn pháp lý- Khuyến khích chuyển đổi sang doanh nghiệp để hưởng ưu đãi theo Nghị quyết 68 & 198

8. Doanh nghiệp nên chuẩn bị gì ngay từ bây giờ?

• Rà soát mô hình kinh doanh, đánh giá doanh thu thực tế để chuẩn bị chuyển đổi.
• Tập huấn về hóa đơn điện tử, kê khai và lưu trữ chứng từ theo quy định mới.
• Cập nhật phần mềm kế toán, đảm bảo kết nối với hệ thống thuế điện tử.
• Theo dõi các hướng dẫn chi tiết từ Bộ Tài chính và cơ quan thuế địa phương.

Việc chuẩn bị sớm sẽ giúp hộ kinh doanh chuyển đổi thuận lợi, tránh rủi ro khi chính sách có hiệu lực.

9. Kết luận

Đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán” không chỉ là một thay đổi về cơ chế quản lý thuế — mà còn là bước chuyển lớn trong cách hộ kinh doanh vận hành, ghi nhận doanh thu và tuân thủ pháp luật trong giai đoạn mới.

Bắt đầu từ năm 2026, khi hộ kinh doanh chính thức chuyển sang mô hình tự khai – tự nộp, nhiều người sẽ cảm thấy áp lực hơn. Những điều trước đây “đơn giản và quen thuộc” nay trở nên phức tạp hơn — và đó là nỗi lo có thật của rất nhiều hộ kinh doanh:

Liệu mình có làm sai không?
Có bị phạt hay truy thu không?
Làm sao kiểm soát chi phí khi phải chuyển sang mô hình mới?
Chuyển đổi mô hình thuế không có nghĩa là bạn phải tốn thêm nhiều chi phí — ngược lại, nếu chuẩn bị đúng cách, bạn còn có thể tiết kiệm so với làm thủ công, sai sót hoặc nộp phạt trong tương lai.

Đây cũng là lý do nhiều hộ kinh doanh bắt đầu tìm đến các đơn vị chuyên nghiệp như 1ketoan.com để tư vấn giải pháp và hướng đi phù hợp dành cho hộ kinh doanh.

Tất cả nhằm đảm bảo mỗi hộ kinh doanh đều có thể thích ứng an toàn, không bị động trước thay đổi chính sách, đồng thời vận hành hiệu quả và tiết kiệm nhất có thể trong giai đoạn mới.

Với sự chuẩn bị đúng hướng, đây có thể trở thành bước ngoặt quan trọng giúp hộ kinh doanh phát triển bền vững, chuyên nghiệp và tự tin hơn trong những năm tới.ấp dịch vụ kế toán trọn gói, hỗ trợ chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, hướng dẫn hóa đơn điện tử, và tối ưu quy trình kê khai – nộp thuế. Với sự đồng hành của chuyên gia kế toán giàu kinh nghiệm, hộ kinh doanh sẽ vượt qua thách thức chuyển đổi một cách thuận lợi, vừa đảm bảo tuân thủ pháp luật, vừa tối ưu chi phí và thời gian, sẵn sàng bước vào kỷ nguyên kinh doanh minh bạch, số hóa và phát triển bền vững.

XEM THÊM:

Dịch vụ kế toán thuế trọn gói dành cho hộ kinh doanh

Luật thuế Hộ Kinh doanh mới nhất 

Toàn cảnh nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh năm 2025

Dịch vụ kế toán tại Đồng Nai